سید نصرت‌الله فاضلی، عضو کانون تربیت اسلامی:
نظام معلمی باید دولتی با ترکیبی از نیروهای مردمی باشد
سید نصرت‌الله فاضلی، نماینده کانون تربیت اسلامی در میزگرد بررسی نقش و کارکردهای نظام معلمی در آموزش و پرورش ایران که در دبیرخانه شورای عالی آموزش و پرورش برگزار شد، گفت: می‌توانیم نظام معلمی تشکیل دهیم که دولتی و با ترکیبی از نیروهای مردمی باشد، زیرا دولت و وزیر آموزش و پرورش باید پاسخگوی مسایل آموزشی کشور باشند و اگر در جذب، بکارگیری و ارتقا معلمان نقشی نداشته باشند، چگونه می‌توانند پاسخگوی وضعیت آموزشی کشور باشند.
وی با بیان اینکه اگر بخواهیم سازمان نظام معلمی را تحلیل کنیم ناگزیر هستیم که ابتدا به پیش‌فرض‌های آن بپردازیم، اظهار کرد: نخستین پیش‌فرض این است که معلمی یک شغل حرفه‌ای است و شغل حرفه‌ای برای جذب، ارتقا و نظارت احتیاج به یک سازمان حرفه‌ای دارد که این ماموریت‌ها را برایش انجام دهد.
عضو شورای مرکزی کانون تربیت اسلامی افزود: نکته دیگر اینکه برای رفع کمبود نیروی انسانی که اکنون آموزش و پرورش با آن مواجه است، می‌توانیم با صدور گواهی‌نامه صلاحیت حرفه‌ای معلمان از نیروهای حقیقی و حقوقی خارج ازبدنه آموزش و پرورش استفاده کنیم.
فاضلی توضیح داد که این افزون بر نیروهایی است که در دانشگاه فرهنگیان یا هر از چندی با استناد به ماده 28 اساسنامه دانشگاه فرهنگیان، جذب می‌شوند.
وی با اشاره به متعادل نبودن خروجی و ورودی نیرو در آموزش و پرورش، گفت: باید بتوانیم از نیروهایی که در بیرون از بدنه آموزش و پرورش هستند و کارت صلاحیت معلمی گرفته اند، در مدارس استفاده کنیم.
نماینده کانون تربیت اسلامی افزود: پیش‌فرض دوم اینکه نهادهایی که ایجاد شده در تعمیق، هدایت و نظارت این کار از نظر ساختارهای دولتی، فعالیت‌هایشان موفق نبوده اند یا اینکه مورد رضایت نبوده است تصریح کرد: در این صورت ما ناگزیر هستیم که ساختار جدیدی را با ترکیبی از دولتی و غیردولتی تشکیل بدهیم.
وی اظهار کرد: این موضوع قابل تامل است که آیا این قضاوت‌ها شهودی یا فردی است یا شاخص‌هایی داریم که نشان می‌دهد این مجموعه موفق نبوده است. حتما ما به این نتیجه می‌رسیم که نظام جدیدی را راه‌اندازی کنیم.
دکتر فاضلی گفت: نکته مهم دیگر اینکه نهادهای مدنی که جنبه مدنیت دارند، می‌توانند بدون اینکه از بدنه اجتماع معلمان بیرون بیایند، خودجوش باشند و کارکرد مردمی، مدنی و هدفمند مبتنی بر تغییر و نیازی که جامعه حرفه‌ای معلمان از درون خودشان احساس می‌کنند، داشته باشند.
وی با اشاره به اینکه نمونه بارز این موضوع، تشکل کانون تربیت اسلامی که از درون خود مجموعه بیرون آمده و فعالیت می‌کند، افزود: ما می‌توانیم یک نهاد مدنی دیگری بسازیم که دولتی و ترکیبی از نیروهای مردمی باشد و رئیس این مجموعه را مانند شورای عالی آموزش و پرورش، شخص رئیس جمهور به مدت محدودی انتخاب کند.
به گفته نماینده کانون تربیت اسلامی، این موضوع از نظر فکری، اجتماعی و نگاه جامعه‌شناسی قابل تامل است که آیا ما می‌توانیم یک نهاد اجتماعی و مردمی داشته باشیم که از طرف دولت و با یک ترکیب دولتی بخواهد این کار را انجام دهد.
فاضلی با بیان اینکه تلقی دیگری در پیش‌فرض‌ها به ذهن خطور می‌کند این است که تشکیل سازمان نظام معلمی ایده گیری بوده و نه نیازسنجی، اظهار کرد: به ذهن متبادر می‌شود که ما سازمان نظام مهندسی، سازمان نظام پرستاری و سازمان نظام روانشناسی داریم، چه خوب است که سازمان نظام معلمی هم داشته باشیم.
وی تصریح کرد: ما در ایده گیری باید منطق ایده گیری را هم داشته باشیم و وجه تشابه را نیز ببینیم. تا جایی که من می‌بینم سازمان نظام مهندسی کاملا غیردولتی است و مهندسینی که به عنوان ناظر هستند خدماتی را به مردمی که قدرت انتخاب دارند، ارایه می‌کنند. دولت در این زمینه هیچ وظیفه‌ای جز نظارت عالیه ندارد. پرسش این است که در سایر نظام‌ها مثلا سازمان نظام پرستاری در آن بخشی که مربوط به پرستاران دولتی است، نقش نظام پرستاری چیست. آیا فقط بخش غیردولتی را مدیریت می‌کند، یا اینکه در بیمارستانهای دولتی هم سازمان نظام پرستاری می‌تواند حضور داشته باشد.
نماینده کانون تربیت اسلامی تردید من این است که آیا سازمان نظام معلمی که غالبا دولت و آموزش و پرورش ما حاکمیتی است و دولت باید در مقابل بهره‌وری آموزشی و کارکرد آموزش و پرورش پاسخگو باشد، چه نقشی در نظام معلمی خواهد داشت.
وی افزود: وقتی نتایج کنکور منتشر می‌شود و رتبه‌های بچه‌ها را می‌بینیم و همچنین ناهنجاری اجتماعی که مرتبط با فرهنگ عمومی است و اگر رسالت آموزش و پرورش را بحث فرهنگ عمومی بدانیم، اینجا باید دولت و وزیر آموزش و پرورش در مقابل مجلس باید پاسخگو باشد و مورد استیضاح قرار بگیرد.
دکتر فاضلی این پرسش را مطرح کرد که اگر شما جذب و ارتقا را در اختیار سازمانی که 12 نفر از اعضای آن از مجمع معلمان بیرون می‌آیند و 10 نفر هم دولتی هستند و وزیر آموزش و پرورش نسبت به نیروهایی که صلاحیت حرفه‌ای نداشته اند ولی جذب شده اند و یا کسانی که باید نظارت عالیه داشته باشند، نظارت نداشته باشد، چگونه می‌تواند پاسخگو باشد. این در حالی است که نظارت برای دستگاه مسئول است که باید پاسخگو باشد.
نماینده کانون تربیت اسلامی با بیان اینکه یکی از معضلات آموزش و پرورش کشور ما این است که منابع مالی با توجه به اولویت‌ها تخصیص داده نمی‌شود گفت: همان گونه که مطلع هستید در دنیا دست‌کم 30درصد از بودجه آموزش و پرورش را به بحث‌های کیفیت‌بخشی غیر پرسنلی اختصاص می‌دهند، اما در کشور ما 90درصد بودجه آموزش و پرورش صرف مسایل کمی و حقوق پرسنل می‌شود.
وی افزود: برای نظارت باید یک توانمندسازی انجام شود، آیا منابع مالی این نظارت از معلمان دریافت حق عضویت معلمان تامین خواهد شد یا اینکه به واسطه خرید خدمت‌های آموزشی مانند سایر موسسات آموزشی. در غیر این صورت منابع مالی مورد نیاز نظارت از کجا تامین خواهد شد. اگر از دولت تامین شود که دولت منابع مالی مناسبی ندارد و مشاهده می‌کنیم که 13درصد از اعتبارات کل بودجه عمومی به آموزش و پرورش اختصاص داده شده است. این مسایلی است که باید شفاف و مشخص شود.
عضو شورای مرکزی کانون تربیت اسلامی با بیان اینکه ما زمانی فکر می‌کردیم شورای عالی آموزش و پرورش نهادی است که می‌تواند با ترکیبی از نیروهای متخصص و حقوقی می‌تواند این راهبری که تا حدی این سازمان بر عهده دارد را انجام بدهد. زیرا شورا دبیری دارد که توسط رئیس جمهور اتنخاب می‌شود، هنچنین افراد حقیقی و حقوقی اعم از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، مدیران مدارس، نمایندگان متخصصان تعلیم و تربیت در آن عضویت دارند، کمیسیون‌های مختلفی دارد.
وی افزود: به من اثبات کنید که این ماموریت‌های که برای این مجموعه است جزو ماموریت‌های شورای عالی آموزش و پرورش نیست. تنها تغییری که در ساختار ایجاد شده اینکه تعداد اعضا افزایش پیدا کرده است.
دکتر فاضلی با اشاره به اینکه اگر بستر فرهنگی این کار دیده نشود، این کار خوب جز آثار بد نتیجه‌ای نخواهد داشت، اظهار کرد: برای رتبه‌بندی معلمان 10 سال فرهنگ‌سازی کردیم، اما به علت نداشتن ساختار مناسب، با توجه به اینکه دولت حدود 40 هزار میلیارد تومان به این کار اعتبار اختصاص داد و همه اعتبار مجموعه برای نوشتن آئین‌نامه و اعتباربخشی آن بکار گرفته شد اما موفق نبود.
نماینده کانون تربیت اسلامی در این میزگرد گفت: علت موفق نبودن این است که ما ساختار کیفی در مدارس نداریم، نظارت عینی وجود ندارد، از سوی دیگر بستر و ساختار مناسب این کار مهیا نشد.
فاصلی افزود: نکته دیگر اینکه عضویت در نظام معلمی الزامی نیست که خوب است، اما معلمان چقدر به شما اعتماد می‌کنند، چقدر مقاومت وجود دارد که این اعتماد ایجاد شود. همین که سال اول تعداد افرادی که جذب نظام معلمی شدند کم باشد این قضاوت شکل نمی‌گیرد که این ساختار مفید و توانمند نیست و حذفش کنیم.
وی توضیح داد: شاید این ساختار 10 سال طول بکشد آیا با روندی که هر دو سال وزیر آموزش و پرورش تغییر می‌کند همخوانی دارد یا اینکه هر کسی با ذائقه خودش و بدون منبع تحقیقاتی با آن برخورد خواهد کرد.
عضو شورای مرکزی کانون تربیت اسلامی در پایان با بیان اینکه من برای ایجاد مجموعه نظام معلمی تحقیقاتی نمی‌بینم، گفت: چند پژوهش جدی برای تشکیل سازمان نظام معلمی انجام شده، این کار نتیجه دورهمی و پشت میزی نشینی است.