-

یادداشتی برای وزیر آموزش‌وپرورش دولت چهاردهم

نظر به اتفاقات اخیر و در راستای اعتلای بیش از پیش آموزش‌وپرورش عزیز، این یادداشت، فرصتی است  تا ضمن تأکید برضرورت بازاندیشی ژرف در موقعیت نظام تربیت رسمی و عمومی، بر حمیت و زحمات متعهدانه وزرای پیشین، که هریک بنا به اقتضای شرایط دوره وزارت خود، خدمات ارزنده و مؤثری را ارائه نموده و همواره از حرکت رو به جلو به سمت عزت و تعالی آموزش وپرورش، صیانت نموده اند ارج‌ نهاده شود. این یادداشت شامل دو فراز ترسیم وضعیت موجود و طرح  انتظارات از عالی‌ترین مقام وزارت آموزش‌وپرورش در مسیر پیشرفت آموزش‌وپرورش و تحقق اهداف کلان سند تحول بنیادین می‌باشد.

آموزش‌وپرورش در قاب امروز

همواره ترسیم «وضعیت موجود»، به تسهیل فرایند تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی می‌انجامد. لذا درفراز اول، نمایی از موقعیت کنونی نظام تربیت رسمی و عمومی درچارچوب اسنادبالادستی بویژه سند تحول بنیادین، به تصویر کشیده می‌شود تا مورد واکاوی و مداقه قرار گیرد و مسیر تحول، رهوار و قابل پوییدن باشد.

1) مدیریت در سطح وزارت و در پی آن مدیریت کلان حوزه ستاد، ثبات ندارد. تغییرات پیاپی افراد مسئول، به پیشبرد برنامه‌ها صدمه می‌زند.

2) آموزش‌و‌پرورش، سیاست‌زده است و بجای شایسته‌گزینی، گماردگی افراد براساس رویکردهای سیاسی اتفاق می‌افتد.

3) آموزش وپرورش برنامه درازمدت  ندارد و با جابجایی هر وزیر، برنامه‌ها  نیز تغییر پیدا می‌کند.

4) ساختار تشکیلاتی وزارت آموزش‌وپرورش بزرگ و فاصله بین ستاد و صف زیاد است و سیستم اداری آن‌طور که باید چابک نیست.

5)  رویکرد تمرکزگرایی  در ستاد،  مشهود  و حجم نسخه‌های تکلیفی و تجویزی  به سطح صف زیاد است و روال کاهش تمرکز و تفویض اختیار، اگرچه که باید تدریجی باشد، کند است.

6)   آموزش‌و‌پرورش تنهاست. عوامل سهیم و موثر چون نهادها، دستگاه‌های دیگر و شرکای راهبردی،  سهم خود را در پیشبرد فرایند تربیت نمی‌گذارند.

7) سطح  عدالت تربیتی  و نصیب برابر آموزشی، احتیاج به ارتقا دارد.

8)   ارتباط و تعامل علمی و تجربه‌گردانی، در چارچوب قوانین، بین نظام تربیت رسمی و عمومی  با  کشورهای توسعه‌یافته منطقه و جهان اسلام، ناکافی است.

9)   وفاق، همسویی و  اجرای برنامه‌های مشترک بین حوزه‌های وزارت‌خانه، کمرنگ است.

10)  علیرغم تلاش مسئولان، ساماندهی نیروی انسانی در آموزش و پرورش همچنان دچار نقصان است.

12)  شأن و منزلت  اجتماعی فرهنگیان در سطح  جامعه رو به افول تدریجی است.

13) شکاف  فرهنگی بین خانه  و مدرسه، معنادار می‌باشد.

14)  حمایت از مدارس و تخصیص سرانه دانش‌آموزی اندک و ناچیز است و اکثر مدیران مدارس، بجای ایفای نقش راهبری تربیتی، به امورکارپردازی و تصدی‌گری اجرایی مشغولند.

15) سطح علمی اساتید، وضعیت تکریم دانشجو معلمان، محتوای درسی و خدمات رفاهی در دانشگاه فرهنگیان، تا مقبولیت،  فاصله دارد. حال آن‌که توانمندسازی معلمان درحین خدمت نیز در شرایط بهتری نیست.   

16)   ورود بیش از اندازه دانش‌آموزان اتباع  به مدارس، دقت و برنامه‌ریزی اساسی می‌خواهد.

17) موفقیت دانش‌آموزان در المپیادهای علمی، چشمگیر، اما نتایج عملکرد دانش‌آموزان در آزمون‌های بین المللی، قابل رسیدگی و آسیب‌شناسی است.

از وزیر، چه می‌خواهیم؟!

   1) به شأن و جایگاه  شورای عالی آموزش‌و پرورش اعتقاد داشته و از این  ظرفیت اصیل و متقن به نفع پیشبرد  سریع‌تر و محکم‌تر برنامه‌ها استفاده کند.

2)  بجای اجرای طرح و برنامه‌های  متعدد، مقطعی و اقتضایی، یک  برنامه دراز مدت را تدوین کند تا آیندگان، ادامه‌دهنده و پیش‌برنده باشند.

3) معاونان و سایر  مدیران  خود  را از افراد  متبحر و  باتجربه و با نگاه ارجحیت  شأن مربیگری، انتخاب نموده و  بین ایشان،  وفاق،  همسویی  و  رویکرد  انجام  پروژه‌های  غنی مشترک را  فرهنگ‌سازی کند.

4) به مدرسه احترام گذاشته، به تصمیم‌گیری‌ها و برنامه‌ریزی‌های آنان اعتماد کند و نسخه‌های تجویزی را تحمیل  نکند.

5)  همه همت و  اهتمام خود را در ساماندهی منابع انسانی بکار گیرد و به نافرجامی کنونی، پایان دهد.

6) توانمند سازی منابع انسانی و رساندن به سطح مطلوب صلاحیت‌های حرفه‌ای و  شایستگی‌های همه‌جانبه،  مهم‌ترین اولویتش باشد.

7)  توزیع منابع و حمایت از مدارس به گونه‌ای متوازن و عادلانه باشد که  همترازی مدارس، مشکل ثبت‌نام دانش‌آموزان    در مدارس خارج  از محدوده  را برای  همیشه حل کند و  هر مدرسه  در هر محله، بهترین،  باشد.

8)  جهت حضور فعال در رویدادهای  بین المللی و گسترش دامنه ارتباطات با دنیا بویژه جهان اسلام،  برنامه‌ریزی کند.

9) در مواجهه با سایر ارگان‌ها، دستگاه‌ها، نهادها  و  بخش  غیر دولتی به عنوان عوامل سهیم و مؤثر،  مطالبه‌گر باشد  و جایگاه نظام تربیت رسمی و عمومی را در اولویت‌های حاکمیت،  نهادینه نماید.

10)  آموزش‌وپرورش را  با  انتصاب  افراد  بر اساس  شایستگی‌های تخصصی، اخلاقی و علمی از هرطیف  و جناح  سیاسی،  به  اعتلا  برساند.

11) به کیفیت همه‌جانبه نظام تربیت رسمی و عمومی، وفادار  بوده و ضریب امید کارکنان، دانش‌آموزان و .... را بالا  ببرد

12)   رتبه‌بندی  معلمان  و  ارتقا سطح حقوق مادی و  معنوی کارکنان را  به‌صورت  جدی  پیگیری کند.

13)   قائل به گفتگو با همه ارکان آموزش و پرورش  بوده  و در ایجاد تقریب نگرش‌ها و باورها، تقویت روحیه  تحول‌خواهی  و همسویی  به  سمت چشم‌انداز سند تحول بنیادین کوشا  باشد. 

14)  دانش‌آموزان بازمانده ازتحصیل، تارکان تحصیل،  آسیب دیده و نیازمند حمایت را دریابد

15)  شادکامی، نشاط عمیق و شادابی را  به بدنه آموزش‌و پرورش بازگرداند.

16)   به دوره تحصیلی ابتدایی، کودکستان‌ها و هنرستان‌ها نگاه  ویژه داشته باشد.

17)  برای زیست‌بوم جدید فضای مجازی و عصر دیجیتال در آموزش و پرورش نقشه داشته باشد.

18) در جذب اعتبارات غیرپرسنلی، منطبق با بهره‌وری، اهتمام خود را بکارگیرد.

19)  به آمایش سرزمین در توزیع منابع و .... توجه کند.

20) استعدادیابی دانش‌آموزان، تربیت و آماده سازی ایشان برای قرارگرفتن در کسوت شهروند صالح در جامعه صالح را مدنظر قرار دهد.

21) فضای آموزش‌وپرورش را طوری توسعه دهد و جذاب نماید که رغبت جوانان در ادامه تحصیل در رشته معلمی و گرایش به انتخاب حرفه معلمی، در سطح جامعه افزایش یابد.

20) متخلق به اخلاق اسلامی بوده و این‌گونه باشد: باسواد، دارای منش توسعه‌یافته، نیک‌اندیش، متعامل با سایر وزرا و کارکنان خود، واجد تجارب زیسته سلسه مراتبی از معلمی، مدیر مدرسه، کارشناسی، معاونت، مدیریت منطقه تا...، علاقه‌مند به آموزش وپرورش،  دارای  روحیه  مشورت و قائل به خرد  جمعی،  دارای تهور  و قدرت چانه‌زنی و دفاع  از جایگاه نظام تربیت رسمی و عمومی،  بهره‌گیرنده از آخرین یافته‌های پژوهشی درتصمیم‌سازی‌ها، دوستدار واقعی  مدرسه، معتقد به شآن  و منزلت معلم به عنوان مهم ترین سرمایه آموزش وپرورش، با نشاط و مردم‌دار،  قادربه حل مسئله، هوشیار در مواجهه با توطئه دشمنان ودارای بصیرت دینی و معرفتی، درک دانش‌آموزان نسل فناوری و صیانت از ایشان در محیط پربسامد فضای مجازی، قدرشناس بازنشستگان و پیشکسوتان، تکریم کننده نومعلمان، پاسخگو، امیدوار و بالنده.

والسلام

راحله محمدی -  دبیر کمیسیون راهبری تحول شورای عالی آموزش و پرورش