دبيركل شوراي عالي آموزش و پرورش در وبينار «به سوي مدرسه فردا»:
مدرسه خوب و استاندارد مايه افتخار و مباهات يك كشور است /«مدرسه» ارزان ترین راه برای بهبود تمام شاخص های مطلوب يك جامعه است
دكتر محمود اماني طهراني گفت: مدرسه بايد اصل و اساس نظام تعليم و تربيت و مايه مباهات كشور باشد.
محمود اماني طهراني دبيركل شوراي عالي آموزش و پرورش در وبينار«به سوي مدرسه فردا» افزود: چرا مدرسه مهم است؟ چون سرنوشت خيلي از مسائل و موضوعات جامعه به كيفيت و كاركردهاي آن گره خورده است. مدرسه مكاني است كه مي تواند تحولات زيادي را درجامعه ايجاد كند.
اماني طهراني با اشاره به نقش و جايگاه مدرسه در نظام آموزشي كشور، اظهار كرد: ساخته شدن جامعه حاصل كار مدرسه است، تمام اتفاقات مثبتي كه در جامعه مي افتد حاصل كار تلاشگران مدرسه اي است. اگر مي خواهيد بدانيد نبض يك جامعه و اوضاع واقعي يك كشور چگونه است؟ بايد به مدرسه برويد و شرايط، موقعيت و جايگاه آن را بينيد مدرسه دقيقا تصوير واقعي آن جامعه است.
وي با اشاره به اينكه مدرسه آينه تمام نماي يك ملت است، ابراز داشت: در مدرسه خود اصلي مان را مي توانيم ببينيم. اگر در كشوري شرايط، موقعيت و جايگاه مدرسه خوب و استاندارد باشد مايه مباهات و افتخار مردم آن كشور است.
دبيركل شوراي عالي آموزش و پرورش در ادامه با اشاره به اينكه مدرسه يكي از نقطه هايي است كه عدالت اجتماعي مي تواند در آن محقق شود، گفت: خيلي از آدم ها مانند معلم، پزشك، استاد، قاضي، مصلح اجتماعي و... كه انسان هاي موفقي شده اند اگر مطالعه كنيم مي بينيم براي موفقيت همه اينها پاي يك معلم و مدرسه در ميان است. اينها از طريق مدرسه به اين جايگاه ها رسيده اند.
اماني طهراني اضافه كرد: مدرسه محل رشد و تكاپوي افراد جامعه براي ارتقاي موقعيت برتر اجتماعي آنان است. چگونه مي شود، کودکان را بزرگ تربیت كرد كه به خرد، اندیشه، دانش و توانمندي خود تکیه کنند و پله پله از نردبان انسانیت بالا بروند.
دبيركل شوراي عالي آموزش و پرورش اظهار داشت: مدرسة مؤثر، مدرسه ای است که حتی در شكل گیری خاطرات دانش آموزان ایفای نقش کند.
اماني طهراني با تاكيد بر اينكه تربیت انسان، حاصل ترکیبی از خانه و مدرسه است، ادامه داد: زیرساخت و پايه های بسیارعمیق شخصیتی را خانواده پي ريزي مي كند، اما بنای عظیمش را مدرسه مي سازد. به جرئت مي توان گفت بن مایه از خانواده است و بقیه از مدرسه، به شرط آنکه مدرسه صلاحیتش را داشته باشد.
وي با اشاره به اينكه تربیت دینی در مدارس مي تواند نقشی ماندگاردر ذهن دانش آموزان داشته باشد، بيان داشت:. دانش آموز، در كنار تربيت دینی به تربيت علمی، تربيت اجتماعي، تربیت ذوق هنری و آموزش اینکه دانش آموز تمام عمرش یادگیرنده حرفه اي باقی بماند.
اماني طهراني با اشاره به اينكه اينها ابعاد مختلف تربيت هستند، توضيح داد: معلم برای اینکه مؤثر باشد کافی نیست که فقط نیت خوبی داشته باشد؛ طراحی آموزشی هم لازم است. طراحی آموزشی گاهی یک طرح درس و يا یک فعالیت خارج از کلاس است، «معلمی جریانی است که تعاملات انسانی در آن حرف اصلی را مي زند».
اماني طهراني با اشاره به داستان عطار نيشاپوري و درويشي كه به معلم موثر عطار تبديل شد، گفت: «اینکه یکی جانش را مي دهد تا یکی جان بگیرد، این جریان معلمی است. یعنی معلم مي آيد که اثبات کند هستی اش برای این است که هستی بچه ها شکل بگیرد. بالأخره هر کسی عمرش را در مسیری مي گذارد. کسی لباس تولید کرده، آن یکی گندم و ... آیا نباید در این چرخه کسی باشد بگوید، من هم انسان تربیت کرده ام؟ این معلمی است كه يك شغل متفاوت است».
دبيركل شوراي عالي آموزش و پرورش با اشاره به ضرورت و اهميت مدرسه ابراز داشت: حالا مهم ترین سؤال ما این است که اساسا مدرسه قرار است چه کاری انجام دهد؟ مدرسه را برای چه نیاز داریم؟ چه مقدار از بار آموزش و تربیت را بر دوش مدرسه قرار است بگذاریم؟ این مدرسه چه مقدار زمان از عمر بچه ها را باید به خودش اختصاص دهد؟ و از این سؤا لها.
وي تاكيد كرد: بدیهی است پاسخ اولیه درباره ضرورت مدرسه این است که دو اتفاق را باید رقم بزند، اول رشد دانش آموز به عنوان یک فرد و دوم توسعه کل کشور.
اماني طهراني ابراز داشت: در هر جامعه «مدرسه» ارزان ترین راه برای بهبود تمام شاخص های مطلوب آن جامعه است. البته مدرسه كم آسیب ترین، پایدارترین، عُقلایی ترین، انسانی ترین، سازنده ترین، قابل محاسبه ترین، مؤثرترین، سازگارترین با فطرت آدمها و ... هم هست.
دبيركل شوراي عالي آموزش و پرورش با اشاره به اينكه «مدرسه» ارزان ترین راه برای بهبود تمام شاخص های مطلوب يك كشور است، توضيح داد: یعنی اگر کشوری و مردمی یا جامعه ای مي خواهند به این نقطه برسند که اوضاع شان را خوب کنند، خیلی راهها و گزینه ها مقابل روی آنهاست؛ مثل تقویت رسانه ها، دادن اختیارات به جوامع محلی، توسعه صنعت، توجه به تولید و ... . بدیهی است هریک از این کارها به ارتقای پاره ای از شاخص ها مي انجامد اما اگر تمام شاخص های مثبت مورد توجه یک کشور را مي خواهیم به طور بنیادی بهبود بدهیم، ارزان ترین نقطه دستیابی به آن مدرسه است.
اماني طهراني افزود: ترسیم این مسئله که مدرسه ارزان ترین راه برای ارتقای تمام شاخص های یک جامعه است، ابعاد متعددی را در برمي گیرد. مثلاً یک محله را در نظر بگیرید. این محله به دنبال این است که مردمش آدم های خوش اخلاقی باشند. فضای محله، فضای پاک و تمیزی باشد. تفکیک زباله در آن انجام بشود. ازدواج هایی که در این محله شکل مي گیرد، خانواده هاي پر دوامی را به وجود آورد، بچه هایی که در این محله به دنیا مي آیند خوب تغذیه بشوند و خوب رشد کنند. بزرگان، پدران، مادران، پدربزرگها، مادربزرگها در این محله تکریم بشوند. کسبه محل امین باشند، با مردم محل صادق، امانتدار مال مردم، حافظ ناموس مردم، پایبند به عقاید و اخلاق باشند. تمام این ویژگی ها، نقطة اولیه، محوری و شاکله اصلی تشکیلش مدرسه است.
وي با تاكيد بر لزوم سرمايه گذاري در مدرسه، تصريح كرد: منظور از «ارزان ترین » در یک نگاه ملی است نه در یک نگاه خرد و خانواده. اینجا بحث سرمایه گذاری جامعه مطرح است. جامعه یا باید در مدرسه سرمایه گذاری کند یا در زندان، یا در مدرسه یا در بیمارستان، یا در مدرسه یا در پلیس امنیت، یا در مدرسه یا در فلان مراکز بازدارنده! بنابراین وقتی مي گوییم ارزا نترین، به لحاظ مقیاس ملی است. در این صورت اگر مدرسه های کامل و با کیفیتی داشته باشیم و در آنها خوب هزینه کنیم، درآنجاهایی که گفتم کمتر هزینه مي کنیم.
وي اظهار داشت: باید مدرسه، اولویت اول ملی مان )هم اولویت ملت و هم اولویت دولت( برای بهبود اوضاع باشد و هرچه در این زمینه کمتر کار بشود، دودش مشخصا به فاصلة خیلی کوتاه در چشم مردم و جامعه خواهد رفت.
اماني طهراني با اشاره به نقش مدرسه موثر در جامعه، اضافه كرد: یعنی هرچه از مدرسه کم بگذاریم. جاهای دیگر باید تاوانش را پس بدهیم و شاهد افزایش جرایم، افزایش تعداد زندانی ها، افزایش تعداد معتادها، افزایش تعداد خانواده هایی که دچار فروپاشی مي شوند، بچه هایی که با یک والد بزرگ می شوند، کاهش تعداد موالید، ناکارآمدی آدمها در شغل ها و در کارها، کم ظرفیتی آدمها در موقعیت ها،خودکشی، بی هویتی، فرار مغزها، شکاف نسلی، مهاجرت نخبگان، مصرف زیاد، تولید کم، فقر و تکدّی و ... باشیم. تمام اینها که مي بینید ریشه در فقدان تعلیم وتربیت و «فقدان مدرسه مؤثر » دارد.
دبيركل شوراي عالي آموزش و پرورش تاكيد كرد: در یک مدرسه مؤثر، با تغذیة خوب، ورزش خوب و آموزش های خوب در باب اینکه چگونه باید با این بدن و روان رفتار کرد، یک نسل سالم به جامعه تحویل داده مي شود. بعد این نسل سالم نتیجه اش این مي شود که نظام های پرهزینه درمان بارشان سبک مي شود.
اماني طهراني با اشاره به نقش مدرسه در شكل گيري شخصيت افراد، گفت: بسیاری از خلاقیت های فردی و رشد و توان ذهنی کودکان وابسته به موقعیت های یادگیری خوبی است که در این دوره، در آن قرار مي گیرند. بازی هایی که فرد مي کند، مسئله هایی که با آنها مواجه مي شود. چالش هایی که برایش به وجود مي آید داستان هایی که مي شنود و تمام موقعیت های یادگیری دیگر. اینها آن نقاط رشد دهنده ای است که ما را، هم در بعُد موفقیت شغلی و موفقیت خانوادگی، هم در بعُد کاهش آسیب های اجتماعی و عوارض و تبعاتش و هم در باب سلامت جسمانی و روانی مي سازد و پرورش مي دهد و در کنار تمام اینها رشد اخلاقی جامعه، رشد ایمانی و دینی مردم و باورمندی ها و یک نظام و سبک زندگی را نیز ترسیم مي کند یا سامان مي دهد. با چنین نگاهی است که کارکردهای اصلی مدرسه ای برجسته مي شود.
دبيركل شوراي عالي آموزش و پرورش بيان داشت: در ایران، مدرسه در تخریب چارچوب های بسیار ریشه داری از تبعیض ها، ظلم ها، عقب نگه داشتن ها، خرافه ها، انحراف ها و سوءاستفاده ها، عقب ماندگی های اقتصادی، اجتماعی و تمامی اینها نقش داشته، ضمن اینکه مدارس به توسعه اخلاق، علم، ادب، فرهنگ، و تمام اينها نیز كمک کرده است.
اماني طهراني با تاكيد بر مشاركت جامعه در مدرسه، ابراز داشت: هرچه سطح فهم عمومی از مشارکت مردم در جامعه ای بالاتر باشد، به همان اندازه مشارکت عمومی مردم در اداره مدرسه ها هم پررنگ تر مي شود.
وي اظهار كرد: این عبارت سند تحول، عبارت فوق العاده ارزشمندی است که مي گوید: «مدرسه محله کانون تربیتی محله است »، دارد یک تکلیف جدیدی برای مدرسه تعیین مي کند. البته استلزمات اجرای این کار خیلی زیاد است.
اماني طهراني در ادامه افزود: کتابی به نام«هنر معلمی » از نویسنده ای به نام گیلبرت خواندم (آن موقع این کتاب قدیمی بود)، در این کتاب نکته های خیلی جالبی نوشته بود. یک جمله از آن کتاب در ذهن من حک شده که هیچگاه فراموش نمي کنم: « ملتی که به این بلوغ نرسیده است که برجسته ترین آدم های خود را به تربیت فرزندان خويش بگمارد این ملت برای آینده خود محاسبه ای ندارد». این حرف بسیار بسیار مهمی است.
وي تصريح كرد: اگر سازوکاری وجود مي داشت که هر مدرسه ای به خود بگوید بهترین دانش آموزان این مدرسه چه کسانی هستند و کاری کند که دو سه نفر از آنها بعدا برگردند و معلم همین مدرسه شوند، سرنوشت آن محله، منطقه و حتی کشور به گونه ای دیگر رقم مي خورد.
دبيركل شوراي عالي آموزش و پرورش در پايان با اشاره به اينكه نقش مدرسه در ارتقاي اجتماعي و شخصيتي افراد را نمي توان انكار كرد گفت: مدرسه يكي از نقطه هايي است كه عدالت اجتماعي مي تواند در آن محقق شود و خيلي از آدم هاي موفق جامعه امروز از طريق همين مدرسه به اين جايگاه رسيده اند.