«آموزش و پرورش دانش آموزان استثنایی»، گامی بلند در جهت تحقق عدالت آموزشی است
رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی در سی و پنجمین اجلاس مدیران و رؤسای آموزش و پرورش کشور:
رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی در سی و پنجمین اجلاس مدیران و رؤسای آموزش و پرورش کشور تأکید کرد: سازمان آموزش و پرورش استثنایی برای تحقق عدالت شکل گرفته است و آموزش و پرورش دانش آموزان استثنایی گامی بلند در جهت تحقق عدالت آموزشی به ویژه «عدالت ترجیحی» است. به گزارش مرکز روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان آموزش و پرورش استثنایی، سید جواد حسینی در سی و پنجمین اجلاس سراسری مدیران و رؤسای آموزش و پرورش که در اردوگاه فرهنگی تربیتی شهید باهنر تهران با حضور وزیر، معاونان و مدیران حوزه ستادی و همچنین مدیران کل آموزش و پرورش استان ها و رؤسای بیش از ۷۲۶ منطقه آموزش و پرورش و شورای معاون ادارات کل استان ها به صورت مجازی و در بستر شاد برگزار شد، درباره موضوع «تحول و برقراری عدالت در فرصت های یادگیری برخوردار از کیفیت» اظهار کرد: صاحبنظران حوزه تعلیم و تربیت در دنیا از سال های پس از ۱۹۷۰ میلادی به انتقاد از نظام تعلیم و تربیت پرداختند و بر اساس نظر آنان یکی از کارکردهای اصلی تعلیم و تربیت تبدیل منابع انسانی به سرمایه های انسانی و افزایش عدالت آموزشی است اما این موضوع تحقق پیدا نکرده است.وی افزود: بر اساس نظر این صاحبنظران بی عدالتی بیرون مدرسه در مدرسه تثبیت، تشدید و تشریع شده است.حسینی با تشریح مربع طلایی آرمانی سند تحول بنیادین گفت: ارتقای کیفیت، بسط مشارکت، تعمیق هویت و توسعه عدالت، مربع طلایی آرمانی است که سند تحول بنیادین به دنبال تحقق این مربع است.معاون وزیر در ادامه به بیان عرصه ها و محورهای عدالت در نظام های آموزشی پرداخت و گفت: عدالت پوششی در حوزه دانش آموزان، عدالت مدرسه ای، عدالت منطقه ای، عدالت سازمانی و اداری و عدالت دیجیتالی ۵ عرصه مهم عدالت در نظام های آموزشی است که باید توجه ویژه ای به آنها شود.حسینی به تشریح موضوع عدالت پوششی در حوزه دانش آموزان بویژه در آموزش و پرورش استثنایی پرداخت و گفت: در نظام تعلیم و تربیت کشورمان دانش آموزان به دو دسته دانش آموزان عادی و استثنایی تقسیم می شوند که دانش آموزان استثنایی نیز شامل دانش آموزان تیزهوش، دانش آموزان با نیازهای ویژه و دیر آموزان می‌شوند.وی افزود: در حوزه دانش آموزان با نیازهای ویژه و با رویکرد عدالت پوششی ۱۰ گروه از دانش آموزان استثنایی زیر چتر تعلیم و تربیت قرار دارند و علاوه بر آن سازمان آموزش و پرورش استثنایی به دانش آموزان دیر آموز نیز خدمات ویژه ای ارائه می‌کند.وی گفت: در راستای عدالت پوششی دو دوره پیش حرفه ای و حرفه ای ویژه دانش آموزان استثنایی ایجاد شده است و پیش دبستانی نیز از بدو تولد برای نوآموزان با نیازهای ویژه جزو دوره های رسمی و اجباری است.حسینی تصریح کرد: بیش از ۳ هزار کارگاه در مدارس پیش حرفه ای و حرفه ای دانش آموزان با نیازهای ویژه را برای ورود به جامعه آماده می کنند و تاکنون نیز ۳۰ نمایشگاه دائمی فروش محصولات این دانش آموزان در کشور راه اندازی شده است.معاون وزیر در ادامه گفت: ارائه خدمات توانبخشی درون و برون مدرسه ای به بیش از ۸۰ درصد نوآموزان و دانش آموزان استثنایی و ارائه خدمات حمایتی در ۱۸ آیتم به بیش از ۴۲ هزار دانش آموز استثنایی بخشی دیگر از فعالیت های انجام شده در راستای گسترش عدالت پوششی است.وی افزود: گسترش مراکز مشاوره و راهنمایی خانواده دانش آموزان استثنایی از ۱۵ مرکز به ۵۳ مرکز، ایجاد مراکز جامع تشخیصی و خدمات آموزشی، توانبخشی و مشاوره‌ای و نظام برنامه درسی انطباقی بخشی دیگر از فعالیت ها در راستای گسترش عدالت پوششی است.معاون وزیر برنامه سنجش سلامت جسمانی و آمادگی تحصیلی را از جمله برنامه های گسترش دهنده عدالت پوششی دانست و گفت: برنامه سنجش سلامت جسمانی و آمادگی تحصیلی از از سال ۱۳۷۲ با ۱.۵ درصد پوشش آغاز شد و در سال ۹۸ به ۹۷.۶ درصد نرخ پوشش رسید.وی گفت: سال گذشته و علیرغم شرایط کرونایی پوشش این برنامه به ۹۸.۸ درصد رسید و برای سال جاری نیز پوشش ۹۹ درصدی هدف‌گذاری شده است که تاکنون ۷۲ درصد آن محقق شده است.وی تصریح کرد: در سال جاری سنجش ۶۰۰ هزار نوآموز بدو ورود به پیش دبستانی، سنجش صلاحیت های حرکتی و غربالگری نشانگان نوآموزان در معرض مشکلات یادگیری نیز به برنامه سنجش سلامت جسمانی و آمادگی تحصیلی اضافه شده است.رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی از جلوه های دیگر عدالت را عدالت مدرسه ای دانست و گفت: با رویکرد عدالت مدرسه ای در یکسال و نیم گذشته در قالب طرح از خشت تا بهشت ۲۰۰ مدرسه استثنایی کلنگ زنی و یا افتتاح شده است و تعداد مدارس خاص استثنایی از ۱۵۲۰ مدرسه به ۱۷۲۰ مدرسه رسیده است.وی افزود: میانگین تراکم مدرسه ای در آموزش و پرورش استثنایی ۵۳ نفر، تراکم در کلاس ۶.۴ نفر و نسبت معلم به دانش آموزان ۶ به یک است و با اجرای طرح از خشت تا بهشت میانگین فضای آموزشی دانش آموزان استثنایی یک و نیم متر مربع افزایش یافته است.وی گفت: مناسب سازی فضای فیزیکی ۱۲۰۰ مدرسه، مناسب سازی الگویی در تمام ابعاد ۶۴ مدرسه، وجود ۲۰ هزار و ۵۰۰ مدرسه عادی پذیرای دانش آموزان استثنایی و ایجاد ظرفیت های جدیدنظیر اتاق های چند حسی، اتاق های تاریک، پارک های توانبخشی، جهت یابی و حرکت، اتاق های بازی و ورزش از جمله اقدامات آموزش و پرورش استثنایی برای تحقق و گسترش عدالت مدرسه ای است.معاون وزیر ادامه داد: در آموزش و پرورش استثنایی ۱۰۰ مدرسه ویژه ناشنوایان، ۲۲ مدرسه ویژه نابینایان، ۶۲ مدرسه اتیسم، ۲۲ مدرسه ویژه دانش آموزان جسمی حرکتی و ۳۴ مدرسه شبانه روزی وجود دارد که در راستای تحقق عدالت مدرسه ای است.وی گفت: آموزش های منزل محور برای دانش آموزان جسمی حرکتی شدید، گسترش ۷۸۵ مرکز مشکلات ویژه یادگیری، تدوین آیین نامه درجه بندی ضوابط مدارس استثنایی و راه اندازی نهضت توان افزایی برای تامین تجهیزات مورد نیاز دانش آموزان استثنایی و کمک ۱۴۵ میلیارد تومانی خیرین به این برنامه در سال گذشته از دیگر فعالیت ها در حوزه عدالت مدرسه ای در آموزش و پرورش استثنایی است.معاون وزیر با اشاره به گسترش مدارس استثنایی در مناطق محروم و توجه ویژه به این مناطق گفت: سال ۱۳۹۸ در ۹ استان محروم سیستان و بلوچستان، ایلام، هرمزگان، خوزستان، کهگیلویه و بویراحمد، آذربایجان غربی، کرمان، خراسان جنوبی، خراسان شمالی ۴۱۳ مدرسه خاص استثنایی وجود داشت و میانگین تعداد مدارس در این استان ها نزدیک به ۴۶ مدرسه بود.وی افزود: این مدارس ۲۱ هزار و ۲۹ دانش آموز با تراکم ۷.۲۶ را تحت پوشش قرار داده بودند که از میانگین ۶.۵ کشور بالاتر بود.وی گفت: در دو سال اخیر ۲۹ هزار ۹۸۸ متر مربع فضای آموزشی برای این ۹ استان محروم ایجاد شده است به طوری که سرانه آموزشی در این استان ها ۲.۲۴ متر مربع افزایش یافته است.حسینی یکی دیگر از جلوه های عدالت را عدالت منطقه ای دانست و گفت: توجه ویژه به مناطق روستایی، عشایری و دورافتاده با پوشش ۱۱ هزار دانش آموز با نیازهای ویژه در این مناطق جلوه ای از عدالت منطقه ای است.وی گفت: در راستای گسترش عدالت منطقه ای مجموع اعتبارات توانبخشی و مجموع اعتبارات مدارس استثنایی مناطق محروم دو برابر اعتبار مناطق دیگر شده است.وی افزود: وجود ۳۴ مدرسه شبانه روزی با پوشش ۱۶۲۰ دانش آموز استثنایی، جذب ۱۴۵۶ دانش آموز کم توان ذهنی در مناطق صعب العبور، ایجاد کلاس های خاص ضمیمه در مناطق محروم و وجود ۱۵۰۰ معلم رابط جلوه های دیگری از عدالت منطقه ای است.معاون وزیر یکی از جلوه های دیگر عدالت آموزشی بویژه در عصر کرونا را عدالت دیجیتالی دانست و گفت: ایجاد ۱۳ مدرسه مجازی، راه اندازی ۱۴ استودیو تولید محتوای الکترونیکی، مناسب سازی برنامه های مدرسه تلویزیونی برای دانش آموزان استثنایی بویژه ناشنوایان، هوشمند سازی ۳۰ کلاس درس برای دانش آموزان با آسیب های شنوایی، راه اندازی پایگاه جامع تولید محتوا و پیگیری طرح هدایت برای تامین تجهیزات هوشمند آموزشی مورد نیاز دانش آموزان برای اتصال به فضای مجازی از جمله اقدامات صورت گرفته برای گسترش عدالت دیجیتالی است. معاون وزیر آخرین جلوه عدالت را عدالت سازمانی و اداری دانست و گفت: کسب مصوبه تفویض اختیار به ادارات آموزش و پرورش استثنایی استان ها از شورای سازمان، ایجاد شورای هماهنگی و پشتیبانی آموزش و پرورش استثنایی در استان ها و مناطق و ایجاد شورای راهبری طرح تلفیقی فراگیر از جمله اقدامات آموزش و پرورش استثنایی در راستای گسترش عدالت سازمانی و اداری است.