وزیر آموزش و پرورش:
سند تحول بنیادین آموزش و پرورش بدون هیچ تردیدی اصلی‌ترین پایه مرجعیت‌یابی واقعی در جهان است/ هفت کلان پروژه آموزش و پرورش برای دست‌یابی به مرجعیت علمی
وزیر آموزش و پرورش از برگزاری آزمون‌های تشخیصی در پایان هر دوره تحصیلی از سال آینده خبر داد و گفت در پایان هر دوره تحصیلی، یک پایش ملی خواهیم داشت که نقاط ضعف و قوت مشخص شده و راهکار و برنامه ویژه آن طراحی شود.
نخستین همایش ملی «مرجعیت علمی» صبح امروز ۲۹ آبان با حضور رضامراد صحرائی وزیر آموزش و پرورش، بهرام عین‌اللهی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و محمدعلی زلفی‌گل وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در مرکز همایش‌های بین‌المللی کتابخانه ملی برگزار شد.
رضامراد صحرایی وزیر آموزش و پرورش در این مراسم با بیان نقش مهم آموزش و پرورش در مرجعیت علمی، به دو نگاه درباره مقوله اداره در مفهوم کلان اشاره کرد و گفت: در اداره مختلف امور، شاهد حضور و بروز دو رویکرد هستیم؛ یکی از آن‌ها رویکرد نقطه‌ای-خطی است که در آن هر دستگاهی برای تحقق اهداف خود، در تلاش فراوان است و بسیاری از دستگاه‌ها در این رویکرد موفق هستند.
وی افزود: وقتی ارزشیابی درون دستگاهی و ارزیابی درونی هر دستگاه منتشر می‌شود، عموما نمرات بالایی داریم اما وقتی به رابطه بین دستگاه خودمان و سایر دستگاه‌هایی که در رابطه تکمیلی یا تمهیدی با ما قرار می‌گیرند، توجه می‌کنیم، متوجه ضعف‌مان می‌شویم.
در مسیر پیشرفت هیچ‌کدام از دستگاه‌ها از یکدیگر بی‌نیاز نیستند
صحرایی ادامه داد: در مسیر پیشرفت هیچ‌کدام از دستگاه‌ها از یکدیگر بی‌نیاز نیستند و نمی‌توانند بدون پشتیبانی فرآیندی از یکدیگر، در نقطه غایی موفق شوند؛ به‌عنوان مثال اگر علم و تولید با هم پیوند نخورد، ما با علم خود مشکل ایجاد می‌کنیم.
وزیر آموزش و پرورش در ادامه گفت: حاکمیت این نگاه نقطه‌ای و خطی را در آن‌جایی می‌بینید که ما در دستگاه‌های مختلف‌‌مان، پژوهشگاه‌های متعددی داریم؛ تعدد پژوهشگاه‌ها در درون دستگاه‌ها و خصوصا تقاضای آن‌ها بر استقلال نسبت به سایر دستگاه‌های پژوهشی نشان‌دهنده حاکمیت نگاه نقطه‌ای و خطی است.
صحرایی اظهار کرد: در نگاه فرایندی، دستگاه تولید علم تا تبدیل علم به منفعت ملی، آن را همراهی می‌کند و دائما به تولید علم بازگشت دارد.
سند تحول بنیادین آموزش و پرورش بدون هیچ تردیدی اصلی‌ترین پایه مرجعیت‌یابی واقعی در جهان است
وی تاکید کرد: آموزش و پرورش می‌تواند و باید نقش کلیدی در مرجعیت علمی پیدا کند؛ پیام این گفت‌وگو این است که ما باید بیاموزیم تا با همدیگر برنامه‌ریزی کنیم و به صورت تخصصی اجرا کنیم. در سند تحول بنیادین عبارتی درباره دانش‌آموزانی که باید تربیت شوند، وجود دارد که فوقالعاده است؛ می‌گوید «جهانی‌اندیش و وطن‌دوست» که این جمله در نهایت ترقی است و یعنی دنیا را بشناس و تمام دستاوردها را بدان ولی برای کشور خودت راه‌حل داشته باش؛ سند تحول بنیادین آموزش و پرورش بدون هیچ تردیدی اصلی‌ترین پایه مرجعیت‌یابی واقعی در جهان است.
صحرائی به چگونگی نقش‌آفرینی آموزش و پرورش در مرجعیت علمی اشاره کرد و گفت: دو نقش جدی برای نقش‌آفرینی آموزش و پرورش در پایه‌گذاری مرجعیت علمی وجود دارد؛ یکی از آن محورها، محور زمینه‌سازی و تمهید است و یعنی مقدمه‌چینی و پایه‌گذاری مرجعیت علمی از آموزش و پرورش شروع می‌شود که در چهار جنبه زمنیه‌سازی مرجعیت علمی به عهده وزارت آموزش و پرورش است.
وزیر آموزش و پرورش شناسایی و هدایت استعداد دانش‌آموزان، زمینه‌سازی برای کسب شایستگی‌هایی که مقدمه مرجعیت علمی هستند مانند روحیه اکتشاف و کنجکاوی، تفکر و اندیشه‌ورزی، امیدواری و علاقه به پیشرفت کشور را از جنبه‌های زمینه‌سازی مرجعیت علمی بیان کرد و گفت: امکان ندارد که مرجعیت علمی پیدا کنیم ولی افراد یا تیمی که این کار را دنبال کرده‌اند، علاقه به پیشرفت کشور نداشته باشند.
آمادگی برای فداکاری و ازخودگذشتگی نیرو، خلاقیت و نوآوری و ابتکار، روحیه تلاش و پشتکار، تقویت مهارت‌های نرم را یاد گرفتنی دانست و گفت: تفکر خلاقانه، نقادانه، حل مسئله، کارگروهی، اندیشه‌ورزی و طوفان فکری و مغزی به صورت یادگرفتنی است و اگر دانش‌آموزی در مدرسه یاد نگرفته باشد، نمی‌تواند در آینده آن را کسب کند زیرا سن در انتصاب این مهارت‌ها نقش بسیار جدی دارد.
هفت کلان پروژه آموزش و پرورش برای دست‌یابی به مرجعیت علمی
وی افزود: اگر فرد از سن فراگیری عبور کند، در بزرگسالی یاد می‌گیرد؛ فرا گرفتن خیلی متفاوت‌تر و مهم‌تر است و به معنی دانش درونی شده ناآگاهانه یا نیمه‌آگاهانه است که تابعی از تغییرات محیطی نیست؛ زمینه سومی که در آموزش و پرورش برای مرجعیت علمی باید فراهم شود، تقویت پایه‌های زبانی دانش‌آموزان است زیرا مرجعیت علمی بدون زبان علم امکان‌پذیر نیست.
صحرائی تاکید کرد: زبان علم باید فارسی باشد؛ بیش از نیمی از جمعیت کشور، فارسی زبان نیستند و آن زبان فارسی که پایه شناخت باشد و نه زبانی که عنصر ارتباط باشد دو حرف است؛ زبان فارسی‌ای که باید پایه شناخت باشد یعنی زبانی که استعاری است و به سرعت مفهوم را منتقل کند که دانش‌آموزان باید این‌ها را از دوره دبستان و ابتدایی یاد بگیرند.
نظام جامع هدایت تحصیلی
وزیر آموزش و پرورش با بیان اینکه ما در حال اجرای هفت کلان پروژه هستیم که امید داریم به مرجعیت علمی کمک کند، کلان‌پروژه اول را نظام جامع هدایت تحصیلی بیان کرد و گفت: کشف استعداد و هدایت درست آن مسئله بسیار جدی است. یکی از کارهایی در حال انجام آن هستیم، راهبری پرونده رشدی تربیتی دانش‌آموزان است که معلوم باشد دانش‌آموز چه ویژگی‌های خاص و عمومی‌ای دارد. در این دولت ۳۲ مرکز مشاوره داشتیم و اکنون بیش از ۷۰۰ مرکز مشاوره برای کشف استعدادها داریم و این یک موضوع مهم است که بازنگری در محتوا داریم.
شناسایی و هدایت استعدادهای برتر
صحرائی کلان‌پروژه دوم را طرح شهاب «شناسایی و هدایت استعدادهای برتر» عنوان کرد و افزود: این کار مشترک با بنیاد ملی نخبگان هست تا دانش‌آموزان شناسایی شوند و معلمان با چک لیست‌هایی که در اختیار دارند، دانش‌آموزان خاص را شناسایی کنند که بعضی از آنان به تیزهوشان رفته و بعضی در مدارس عادی می‌مانند چون ما در کل کشور ۱۳۰ هزار دانش‌آموز تیزهوش و ۷۰۰ مدرسه تیزهوشان داریم؛ ولی این طرح باید به طور جدی احیا شود و معاونت علمی ریاست جمهوری در حال انجام این کار است که زمینه آن دو مطلب است. اول معلمی که بتواند اجرا کند دوم شبکه کردن این استعدادها است.
محوریت‌بخشی به شایستگی‌های پایه در برنامه‌ریزی درسی
وزیر آموزش و پرورش کلان‌پروژه سوم را بحث محوریت‌بخشی به شایستگی‌های پایه در برنامه‌ریزی درسی نام برد و گفت: کسی که کتابی بنویسد که پیش از آن چهارچوب توسعه و پایه آن را تدوین نکرده باشد، آن کتاب بی‌مایه است و باید معلوم کند که فرد با آن کتاب به کجا برود.
برنامه فراگیر تقویت مهارت‌های زبان فارسی
وی برنامه فراگیر تقویت مهارت‌های زبان فارسی را کلان‌پروژه چهارم عنوان کرد و افزود: در آزمون‌هایی که گرفته شده، وضعیت مهارت خواندن چندان مطلوب نیست و اگر مهارت خواندن قوی نباشد، مهارت استقلال، تفکر، خلاقیت و به کار بستن تضعیف می‌شود و در این موضوع، مسئله بسیار جدی ما مناطق دو زبانه کشور هستند؛ این کشور که چندین مرز دارد که زبان هیچ‌کدام، فارسی نیست و پایه شناخت آنان ضعیف است؛ زبان پایه یادگیری است و درباره این مسئله چندین کار جدی را دنبال کردیم که یکی از آن‌ها، کتابخانه کلاسی است که در سراسر کشور در حال آغاز شدن می‌باشد و تاکنون ۲۰ هزار کتابخانه کلاسی موجود است.
غنی‌سازی علمی و فناورانه برنامه‌ها و فعالیت‌های آموزشی
صحرائی کلان‌پروژه پنجم را غنی‌سازی علمی و فناورانه برنامه‌ها و فعالیت‌های آموزشی بیان کرد و گفت: در سیاستی که به نام مدیریت متوازن توسعه رشته‌ها داریم ۵۰ درصد دانش‌آموزان را به سمت رشته‌های مهارتی هدایت می‌کنیم و امسال ۱۰۰ هزار دانش‌آموز به هنرستان رفتند و مطمئن هستیم که بیکار نخواهند بود و پس از توسعه یافتن، به سمت درس خواندن برای شغل‌شان می‌روند.
وی افزود: این دانش‌آموزانی که در ادامه کارشان، درس می‌خوانند دانش‌آموزان ماهری هستند و دو دانش دارند؛ یک دانش چرایی و چیستی و دو دانش چگونگی دارند و دائما رشد می‌کنند که تقویت این مسیر بسیار مهم است.
وزیر آموزش و پرورش به تصویب و معرفی المپیادهای جدید اشاره کرد و گفت: المپیادهای بیوتکنولوژی، مدیریت، سیاستگذاری و اقتصاد، حکمرانی، فناوری‌های نوین و علوم هسته‌ای، سواد رسانه‌ای زمینه‌هایی را برای دانش‌آموزانی که بیش از کتاب‌های درسی هستند فراهم می‌کند.
تقویت پژوهش‌سراها
صحرائی یکی از کارهای جدید آموزش و پرورش را پژوهش‌سراها دانست و گفت: امروز ۶۵۳ پژوهشسرا در کشور فعال شدند که دانش‌آموزان برای کار کردن با دستگاه‌ها حضور پیدا کنند و یاد بگیرند؛ در مدارس ما باید همیشه به سمت دانشگاه‌ها و آزمایشگاه‌ها باز باشد.
توسعه همکاری‌های بین‌المللی
وی مسئله نهایی را توسعه همکاری‌های بین‌المللی عنوان کرد و برای سال آینده از میزبانی وزارت آموزش و پرورش از المپیاد جهانی فیزیک خبر داد گفت: این جایی هست که نمایش و تجلی مرجعیت علمی کشور خواهد بود؛ تاسیس المپیادهای مشترک با کشورهای حوزه آیسسکو و اسلامی مهم است؛ وزارت آموزش و پرورش، وزارت علوم و وزارت ارشاد هر سه عضو آیسسکو هستند و وزارت آموزش و پرورش مسئول آن است؛ زمینه همکاری فوقالعاده بین کشورهای جهان اسلام وجود دارد.
همچنین وزیر آموزش و پرورش از برگزاری آزمون‌های تشخیصی در پایان هر دوره تحصیلی از سال آینده خبر داد و گفت: در پایان هر دوره تحصیلی، یک پایش ملی خواهیم داشت که نقاط ضعف و قوت مشخص شده و راهکار و برنامه ویژه آن طراحی شود.
صحرائی در پایان خاطرنشان کرد: هنگامی که خروجی آموزش و پرورش، ورودی آموزش عالی شود، شتاب در مرجعیت علمی بیش از پیش خواهد بود.