مدرسه عادی دولتی با روش های متنوع آموزشی

مدرسه به عنوان کانون عرضه خدمات و فرصت های تعلیم و تربیت، سازمان آموزشی و تربیتی است که برای تحقق تربیت رسمی عمومی در هر یک از دوره های تحصیلی، از دبستان تا پایان دوره دوم متوسطه، براساس ملاکها و معیارهای وزارت آموزش و پرورش و در چارچوب مصوبات شورای عالی آموزش و پرورش، اهداف، سیاست ها و برنامه های مصوب به صورت حضوری/غیرحضوری(مجازی) و ترکیبی، تأسیس، راه اندازی و اداره می شود این تعریف استانداد مدرسه است که در آئین نامه اجرایی مدرسه آمده است.

مدرسه در هر محله ای باید یک معنای خاص و منحصر به آن محله داشته تا مردم آن محله نسبت به آن احساس مالکیت و دغدغه داشته باشند. وقتی مدرسه ای این چنین شد در آن محله همه نهادهای محلی، مردم، کسب و کارها و ... نسبت به آن دغدغه دارند و سعی می کنند مسائل و مشکلات آن مدرسه را مال خود دانسته و با تمام توان برای کمک به رفع آنها بسیج شوند.

به جرات می توان گفت مدرسه ابتدایی میرزا کوچک خان آموزش و پرورش منطقه 13 یکی از مدارس در تراز سند تحول بنیادین با روش های آموزشی و تربیتی متنوعی بوده که سعی کرده است تمامی ساحت های آموزشی و تربیتی در قالب درس و مهارت آموزی به دانش آموزان یاد دهد.

این مدرسه عادی دولتی در سه طبقه ساخته شده است بعضی از کلاس ها بزرگ و بعضی دیگر بسیار کوچک است ولی چون عشق، علاقه و انگیزه پشت کار همکاران این مدرسه است اصلا احساس نمی کنی در مدرسه هستی، فکر می کنی در یک خانواده خیلی بزرگ که همه اینها دختران خود هستند وارد شده ای چون مدیر، معاون، معلم، دانش آموز و ... سعی دارند با همراهی و همکاری همدیگر کارها را انجام دهند. یک محیط فوق العاده زیبا که پر از حس محبت، عشق و علاقه نسبت به کار و از همه مهم تر به همدیگر است.

موقع ورود به این مدرسه یک نمایشگاه کوچک و جمع جور و زیبا از کتاب های گوناگون برگزار کرده اند. دانش آموزان سرگرم بازدید از این کتاب ها هستند از یکی از این دانش آموزان پرسیدم چه کاری می کنی گفت دارم کتاب ها را می بینم. گفتم این منظره زیبا با کدام یک از ساحت های آموزشی مطابقت دارد؟ فوری گفت تا اینجا هر چه دیدم ساحت زیبایی شناسی و هنری، ساحت علمی، اجتماعی و... است. برایم تعجب آور بود چطور یک دانش آموز در این سطح از ساحت های تربیتی آگاهی دارد تا اینکه وارد یکی از کلاس های درس شدیم معلم هر چه را درس می داد ساحت های تربیتی مربوط به آن را هم برای دانش آموزان به زبان ساده، روان و زیبا بیان می کرد.

در این مدرسه بر روی مهارت های اجتماعی، ارتباطی و مسئولیت پذیری دانش آموزان به نحو مطلوب و شایسته ای کار شده است چون در برخورد با دانش آموزان به عینه می توان شاهد رفتارهای آنها در این باره بود.

در برخورد با دانش آموزان این مدرسه شاهد تربیت دانش آموزان در ساحت های مختلف هستی که به طور هر عملی را در قالب ساحت های تربیتی انجام داده و آن را برای شما تحلیل می کند.

این گونه مدارس در کشور کم نیست فقط باید رفت فعالیت ها و تلاش های آنها را از نزدیک دید و مردم را با آنها آشنا کرد.

امروز بعد از چندین سال کار در آموزش و پرورش به عینه شاهد یک مدرسه در ترار سند تحول بنیادین که تمام ساحت های آموزشی و تربیتی که مورد تاکید سند تحول بنیادین است را در قالب مهارت های آموزشی و تربیتی به دانش آموزان یاد می دهند، بودیم.

امروز به عینه دیدیم چطور مدیر، معاون، معلم و همه عوامل اجرایی مدرسه فارغ از اینکه این شغل با چه مشکلات مالی و معیشتی مواجه است برای اعتلای مدرسه و شکوفایی استعدادهای دانش آموزان هر کاری از دست شان بر می آید انجام می دهند. آنان مشکلات این شغل را پشت در مدرسه گذاشته و وارد کلاس درس می شوند و برای آموزش و تربیت دانش آموزان تمام مهارت و هنر خود را به کار می گیرند.

امروز از کار و تلاش دانش آموزان و معلمان این مدرسه لذت بردیم و دیدیم چطور معلم تمام هستی خود را برای شکوفایی استعدادهای دانش آموزان بکار می گیرد. این کار ستودنی و شایسته تقدیر و تشکر است.

پشت در هر کلاسی عنوانی نوشته شده است که آدم را کنجکاو می کند در این کلاس چه چیزی به دانش آموزان یاد می دهند اول فکر کردیم این نوشته ها فقط برای حفظ ظاهر و یک کار سوری است ولی وقتی وارد کلاس شدیم دیدیم که آنچه در پشت در کلاس نوشته شده است در کلاس هم پیاده می شود. پشت در یکی از کلاس ها نوشته بود کلاس در راستای تقویت ساحت های زیبایی شناختی و هنری، وقتی وارد کلاس شدیم بچه ها چنان زیبا و عالی سرود را اجرا کردند که اول فکر کردم یک گروه موسیقی ارکسر سمفونیک آن را اجرا می کنند، ما لذت بردیم و جای شما خالی بود.

پشت در کلاس دیگر نوشته شده بود کلاس شاهنامه خوانی و دانش آموزان این هنر را در قالب ساحت های تربیتی با روشی بسیار ساده و عالی اجرا کردند و هر کدام تحلیل خود را از اجرای خود بیان می کردند و همچنین کلاس های دیگر با موضوعات متنوع دیگری....

در آموزش و پرورش کشور سنگاپور برای آموزش دانش آموزان از یک روش تربیتی به نام طراحی فکر استفاده می کنند من امروز نمونه این روش را در این دبستان مشاهده کردم . طراحی فکر در حوزه آموزش و پرورش یعنی درگیر کردن فکر و ذهن دانش آموزان با طرح مسئله های آموزشی و تربیتی تا برای حل و تحلیل آنها راه حل ابتکاری ارائه نمایند.

آنچه که در آموزش و پرورش باید اتفاق بیفتد بنیان آن باید در مدرسه پی ریزی شود و گر نه آب در هاونگ کوبیدن است.

مدرسه باید در صدر فعالیت های آموزش و پرورش قرار گیرد به قول جناب آقای دکتر محمود امانی طهرانی دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش «مدرسه قلب تپنده نظام تعلیم و تربیت کشور است، هر ملتی که دنبال توسعه و پیشرفت کشورش است باید مدرسه را در صدر توجه و برنامه های خود قرار دهد».

معتقدم نظام مدیریتی هر مدرسه را مدیر، معلم و عوامل اجرایی آن می سازند و آن را به یک برند ملی و در برخی از اوقات به یک برند بین المللی تبدیل می کنند. رفتار مدیر، معاون و معلم الگوی دانش آموزان مدرسه است. مدیر و معاون با تسلط بر قوانین و مقررات آموزشی و تربیتی و استفاده به موقع و به جا از آنها می توانند مدرسه را آماده جهش و قدم گذاشتن در مسیر توسعه و پیشرفت نمایند.

مدیر در مدرسه خداوندگار مدرسه است اگر مدیر در آن روز حالش خوب باشد مدرسه هم حالش خوب است و اگر مدیر حالش بد باشد مدرسه هم حالش بد است چون معلم از مدیر و معاون مدرسه برای حضور در کلاس درس انرژی و انگیزه می گیرد اگر این انرژی مثبت باشد آن روز هم برای مدیر، معاون، معلمان، دانش آموزان و هم برای اولیاء آنان روز بسیارخوبی است. 

مدير مدرسه يك آدم چند وجهي و چند مهارتي است كه به جا و به موقع از مهارت هاي خود استفاده مي كند.

از هر علمي به اندازه نيازش اطلاعات و آگاهي دارد تا بتواند در مواجه با مسائل و مشكلات مدرسه از آنها استفاده كند. ن زمان به همین دلیل است که رهبری، توانمندي، مسئولیت‌پذیری و اثربخشي از مهم ترين خصوصيات و شاخص هاي يك مدير موفق و منضبط در مدرسه است.

مدرسه اي كه مي خواهد گام در دوران طلايي و شكوفايي بگذارد، نيازمند مديران، معلمان و عوامل اجرايي توانمند، متعهد، كارآمد، امکانات ایمن و برنامه‌های مدون وعملياتي و از همه مهم تر پاسخگو و... هستند. اما اگر هارموني و هماهنگي لازم بين اين مؤلفه‌ها وجود نداشته باشد حتي اگر مدرسه اي مدير و عوامل توانمند و كارآمدي هم داشته باشد آن مدرسه در كارش موفق نخواهد بود و شکست خواهد خورد. بنابراين شرط موفقيت مديريت در مدرسه همراهي و همكاري همه عوامل واعضاي آن با همديگر است.

مهم ترين رمز موفقيت مدارس و اينكه به يك برند ملي و بين المللي تبديل مي شوند، نحوه مديريت و نوع نگاه مسئولان مدرسه به نقش، كاركرد و جايگاه آن مدرسه در جامعه و در موقعيت و مكاني كه قرار گرفته است، مي باشد. مديري كه معلمان كارآمد، تاثيرگذار، توانمند، منضبط، متعهد و اثربخش را براي همكاري و كار در مدرسه انتخاب مي كند، اولين گام را براي شروع دوران طلايي مدرسه اش برداشته است. دومين قدم براي برند سازي مدرسه نوع تعامل و ارتباط با مخاطبان مدرسه است، ايجاد تعامل و ارتباط موثر و پويا با مخاطبان مدرسه يكي ديگر از راه هاي موفقيت و برند سازي مدرسه است. ديگر اينكه شيوه و روش تدريس و نحوه تعامل معلمان با دانش آموزان و اولياء آنان است و مهم ترين و اساسي ترين قدم داشتن برنامه و الگوي مشاركت موثر و فعال براي همكاري دانش آموزان در امور مدرسه است.

مهم ترين عنصري كه مدرسه اي را به يك برند ملي و بين المللي تبديل مي شوند، مديريت و نوع تعامل و ارتباط آن با محيط اطراف، نهادها و دستگاههاست و اين عامل باعث مي شود مدرسه در كاري كه مي خواهد انجام دهد موفق شود.

يكي ديگر از عواملي كه باعث مي شود مدرسه اي برند شود زيرساخت ها و فناوري هاي ارتباطي و اطلاعاتي است كه در اختيار دارد. 

چه بسا مدیرانی که تمامی ظرفیت ها و امکانات لازم را در اختیار دارند ولی مدرسه شان نتوانسته است آنچنان که باید و شاید جایگاهی را در نظام تعلیم و تربیت پیدا کند. پس این هنر مدیر، معلم و عوامل مدرسه است که آنرا به یک برند ملی و بین المللی تبدیل می کند.

مدیر مدرسه است که با ایجاد ارتباط و تعامل با محیط اطراف مدرسه آن را به کانون تربیتی محله تبدیل نموده و مردم را نسبت به مدرسه مسئول، حساس، دغدغه مند و آماده مشارکت در فعالیت های تربیتی و فرهنگی آن می کند.

این مدیر و معاونانش به آئین نامه اجرایی مدرسه اشراف کامل دارند و می دانند برای اعتلای مدرسه این آئین نامه می تواند پشتوانه محکمی برای آنان باشد بنابراین آن را مو به مو اجرا می کنند.

مدرسه پویا و زنده، مدرسه ای است که مدیر، معلم و دانش آموز آن شاداب و با نشاط بوده و با سعی وتلاش خود به دنبال برآورده ساختن چشم اندازهای و شاخص های مورد انتظار مدرسه هستند.

مدیر، معاون، معلم در مدرسه مانند بازیگرانی هستند که یک فیلم و یا یک نمایشنامه دراماتیک را می خواهند اجرا کنند. با طرح درس هایی که هر روز برای ورود به مدرسه و کلاس درس آماده می کنند این فیلم زیبا و انسان دوستانه را با طراحی منسجمی که از قبل آماده کرده اند، اجرا می کنند.

اگر اولیاء دانش آموزان یار و یاور مدیران مدارس باشند و در فعالیت های مدرسه مشارکت کنند همه مدارس ما در آینده به برندهایی که حرف های زیادی برای گفتن دارند، تبدیل خواهند شد.

آئین نامه اجرایی مدارس منشور مدیریت مدرسه است، تمامی زوایایی وجودی مدرسه در این آئین نامه دیده شده است( به زودی بروز رسانی خواهد شد) تمام چیزهایی که مدرسه نیاز دارد در این آئین نامه دیده شده است بنابراین پیشنهاد من به مسئولان عالی رتبه آموزش و پرورش این است که باید از دخالت های بی جای برخی از دوایر ادارات در کار مدرسه جلوگیری نموده و بگذارند مدرسه بر اساس این آئین نامه کار خود را انجام دهد.

هر مدیری که بر اساس این آئین نامه کار کند به هیچ چیز دیگری نیاز ندارد و ستاد فقط باید وظایف راهبری خود را به نحو احسن در قبال آنان انجام دهد.

نتیجه:

آنچه که این مدرسه عادی دولتی را از دیگر مدارس متمایز می کند اول: نوع نگاه و سبک مدیریت مدرسه است که بر مبنای مشارکت، همکاری و همراهی تمام ارکان مدرسه طراحی شده است. دوم: داشتن چشم انداز و شاخص هایی برای فعالیت و رسیدن به اهداف اصلی و مورد نظر مدرسه است. سوم: توجه جدی مدیریت مدرسه به عنصر مهم و حیاتی ارتباطات و مشارکت موثر و فعال والدین و جامعه با مدرسه. چهارم: استفاده از روش های متنوع آموزشی و مهارتی برای تدریس و یادگیری دانش آموزان. پنجم: حفظ شان، مقام و موقعیت معلم. ششم: توجه به شخصیت دانش آموزان و ارزش قائل شدن برای یادگیری و آموزش آنان. هفتم: ارتباط و تعامل موثر با محیط اطراف و...

 هر مديري بتواند ارتباط، مشاركت، همكاري و همراهي والدين را در امور مدرسه جلب كند مي تواند به آينده مدرسه خود اميدوار بوده و آن مدرسه را به پل طلایی و ارتباطی آموزش و پرورش با جامعه تبدیل کند.

سند تحول بنیادین