برای افزایش سطح مدارس دولتی نباید نگاه منفعلانه به دانش‌آموز داشت

مهدی نوید ادهم عضو هیئت علمی دانشگاه شهید‌رجایی در میزگرد علمی و آموزشی بررسی راهکارهای ارتقای کیفیت و تقویت مدارس دولتی که ظهر امروز در دبیرخانه شورای عالی آموزش و پرورش برگزار شد، ضمن بیان اینکه مدارس عادی دولتی ما از نظر کیفی دارای آسیب‌هایی است بیان کرد: مدارس عادی دولتی ما از منظر کیفی دارای آسیب‌هایی است که امیدوارم برگزاری این نشست‌ها و بررسی راهکارها، سبب حل مشکلات شود؛ به نظر بنده مدرسه یک خرده سیستم است وقتی صحبت از کیفیت مدارس می‌شود نباید نگاه تک‌بعدی داشته باشیم، یعنی فقط کیفیت مدارس را در گرو نمرات امتحان و نتایج کنکور و... ندانیم. باید یک نگاه جامع به مدرسه داشت و کیفیت مدارس را از تمام لحاظ بررسی کرد. 

وی افزود: کیفیت هم تعاریف مختلفی دارد و رایج‌‌ترین آن هم رسیدن به حداقل استانداردهای لازم است که این استانداردها باید برای تمام مولفه‌ها مثل فضای آموزشی، مدیر، معلم، برنامه درسی و .... باشد؛ کیفیت مدارس ما در گرو سه بخش است که نیاز به ارزیابی است. یک بخش، بخش بیرونی کار یعنی وزارت آموزش و پرورش، اداره‌های کل آموزش و پرورش و مناطق است که کیفیت مدارس را چگونه می‌بینند و چه برنامه‌هایی برای افزایش کیفیت مدارس دولتی دارند. بخش دوم درون مدرسه یعنی مدیر و معلمان است و بخش سوم خود دانش‌آموزان هستند. برای افزایش سطح مدارس دولتی نباید نگاه منفعلانه به دانش‌آموز داشت، دانش‌آموزان باید به میدان کار بیایند و کیفیت را رقم بزنند. دانش‌آموزان عنصر اصلی در افزایش کیفیت مدارس دولتی هستند؛ به طور کل افزایش سطح مدارس دولتی با نگاه از بالا به پایین انجام نمی‌شود.

نوید ادهم در پاسخ به این سوال که چه عواملی باعث اُفت کیفیت مدارس عادی دولتی شده است اظهار کرد: تصور غلطی که جامعه از مدارس غیردولتی دارند، اشتباه است. مردم تصور می‌کنند که سطح مدارس غیردولتی از مدارس عادی بهتر است. من این موضوع را تأیید نمی‌کنم. مدارس دولتی ما آسیب دیده‌اند. برخی از عوامل در درون مدرسه دست به دست هم داده‌اند که کیفیت مدارس را کاهش دهند؛ اتفاقاتی که در درون مدرسه صورت گرفته سبب افت کیفیت مدارس شده است؛ شامل بی‌ثباتی مدیر مدرسه که تعدادی از مدیران شایستگی‌های لازم را نداشتند. عنصر دوم معلمان هستند که در بحث کیفیت‌آفرینی بسیار موثر هستند اما در بحث انتخاب معلمان در فرایند گزینش، انگیزه معلمان در بحث‌های اقتصادی لطمه‌هایی را به مدارس وارد کرده است. عنصر سوم شلوغ بودن مدرسه از نظر برنامه‌هایی است که از سمت آموزش و پرورش به مدارس ابلاغ می‌شود که این شلوغ بودن مدیر و معلمان فرصت تمرکز برای کیفیت‌آفرینی را از آن‌ها گرفته است.

وی ادامه داد: متمرکز بودن ادارات به مدرسه آسیب می‌رساند. ما مدارس مختار در تصمیم‌گیری نداریم، بی‌اختیاری یا کم‌اختیاری مدارس به سطح کیفیت آسیب وارد کرده است. مدرسه می‌تواند عنصر توسعه‌آفرین باشد. 

نویدادهم در ادامه میزگرد راهکارهایی را در جهت افزایش کیفیت مدارس دولتی ارائه داد و گفت: مدارس را باید برنامه‌محور کنیم یعنی از مدارس بخواهیم برنامه چهار‌ساله برای خود داشته باشند، مدیران و معلمان را باید توانمند کنیم. سوم، ما باید یک نظام پایش کنترل کیفیت را طراحی کنیم که تضمین کیفیت به ما دهد و سالانه میزان دسترسی به اهداف برنامه را در سطح ملی بررسی کنیم. در دراز‌مدت بحث کاهش تمرکز به مدرسه را کار کنیم، مصوبه داشته باشیم و به مدارس اختیار دهیم؛ برای جذب معلمان باصلاحیت از طریق دانشگاه فرهنگیان و شهید‌رجایی بازنگری کنیم، حضور سایر دانشجویان را از سایر دانشگاه‌ها باز کنیم، به آن‌ها میدان دهیم و به‌طور جدی از ساخت مدارس کوچک دوری کنیم، به سمت مجتمع‌سازی سیستم برویم که در آینده مدرسه پنجاه نفره نداشته باشیم.